Forklift nedir? Forklift, portif, istif makinası, çatallı istifleyici… Söz olarak farklı söylemleri olsa dahi mana olarak birbiriyle eş paha. Forklift’in tarifine geçmeden evvel söz olarak kökenine bir uzanalım kısaca. Forklift, “fork”yani çatal ve “lift” yani kaldıraç sözcüklerinin birleşiminden oluşan İngilizce bir sözcüktür. Birden fazla İngilizce sözde olduğu üzere forklift sözünün Türkçe manası birden fazla manaya tekabül edebilir ki o manaları çatal kaldıraç, çatallı kaldıraç, çatallı istifleyici biçiminde tanımlayabiliriz. Biz bu kavramı tahminen son 20’li, 30’lu yıllarda biliyor olsak da aslında forklift’in tarihi 1800’lü yıllara dayanıyor. Forklift nedir sözünün tarifi ile başlayalım işe… Forklift, taşınamayacak kadar ağır olan yüklerin, bir yerden öteki bir yere taşınmasını kolaylaştıran bir iş makinasıdır. Genel maksadı yük taşımaktır. İnsanların fizyolojik olarak kaldıramayacağı kadar ağır olan yükler bu istif makinasına emanet diyebiliriz çünkü bahsettiğimiz yük 40 tona kadar çıkabiliyor.
Birkaç satır üstte değindiğimiz 1800’lü yıllara kısa bir seyahat yapalım artık. Forklift’ler birinci olarak zincir yardımı ile yük taşıma süreci görüyordu. Teknolojinin nimetlerinden faydalanmayı bir kenara koyun, teknolojinin varlığına dair umut ışığı dahi olmayan yıllar yani… Alışılmış ki o vakitler bırakın forklift nedir sorusunun yanıtını bulmayı forklift sözü dahi ortalıkta yoktu. Bu kısıtlı imkanlara karşın, insanoğlu “kendi dermanını kendi bulabilmek” ismine tahlil arayışına girmiş ve zincir yardımı ile yük taşımanın yollarını arşınlamış. İlerleyen periyotlarda 20. yüzyılda işler biraz daha gelişti. Artık tahta platformların üzerine takılan vinci andıran makinalar ile yükler taşınmaya başlandı. Bu sistem denemelerine birinci forkliftlerin ataları denilebilir. Daha sonra yük merkezinin daha yeterli hesaplandığı tekerlekler üzerinde hareket edebilen ve yükleri taşıyabilen düzenekler icat edildi. Basitce bir çatal yardımıyla yükü gerçek yük merkezi ile kaldırma fikrinin bu biçimde hayat bulmasıyla forklift nedir sorusunun yanıtı karşımıza çıkmış oldu. 1917 yılında birinci şoförlü ve istikrar yüklü forklift’lerin üretilmesi ile büyük bir adım atıldı ve asansörlü forklift’ler, tekerlekli forklift’ler derken günümüze kadar ulaştı bu adımlar. Şimdi… Günümüzde en kıymetli iş makinalarından biri olarak hayatımızda varlığını sürdürüyor. Forklift demişken, bahsetmeden olmaz; portif mi forklift mi?
Forklift Nedir?
Dilimize her yabancı sözün kolay adapte olduğunu söyleyemeyiz, itiraf edelim. Bu sözlerden biri de portif. Mana olarak forklift ile tıpkı ama forklift sözüne karşılık portif daha kolay telafuz edildiği için forklift artık portif olarak lisanımızda yer edinmiş, pek kimse de itiraz etmeyince lisandan lisana dolaşmış diyelim. TDK’ya nazaran hiç bir karşılığı olmayan portif sözünün forklift nedir sorusuna karşılık verebilecek herkeste karşılığı bulunur. Yalnızca portif ile kalmıyor bu lisana rahat gelme durumu; fortif, portkilit üzere isimlerle hitap edenler de mevcut. Gerçek Türkçe karşılığı olan çatallı istifleyiciyi kullanan yok, varsa da ender. Yük taşıma makinası yahut istif makinası denince akıllara evvel forklift, portif, portkilit gelir.
Forklift Ne İşe Yarar Sağlar?
Forklift’ler bilhassa depolama hizmetleri başta olmak üzere pek çok endüstriyel alanda işe fayda. İnsan gücünün kaldıramayacağı kadar ağır yükleri birkaç atılımda kaldırır ve yüklerin zahmetsizce istenilen yere ulaşmasını sağlar. Forkliftler elektrikli ve içten yanmalı motorlar ile çalışır. Forklift operatörleri ekseriyetle forklifti oturarak sürerken ayakta forklift süren forklift operatörlerini de görebilirsiniz, bu makinanın düzeneğine nazaran değişir. Burada asıl maksat, ağır yüklerin insan gücüyle değil forklift aracılığıyla taşınması ve emniyetli bir formda istiflenmesidir.
Forklift Nasıl Kullanılır?
Forkliftleri daha çok sanayi alanlarında görüyoruz. Depolama, stoklama, istifleme asıl gaye. Ağır materyalleri yüklemek, taşımak ve boşaltmak için forklift iş hayatında kıymetli bir misyona sahip. Üstte değindiğimiz üzere 40 tonu dahi bulabilen tartılardan bahsediyoruz. Bir kişinin onca tartısı taşımasının tabiat kanununa karşıt olduğu, birden hatta ondan fazla elemanın yükleme işine konsantre olması gerektiği durumu bir makinanın tek başına kotarıyor olması hem iş gücü hem vakit çıkarı olarak dönüyor. Bu durumda “forklift nasıl kullanılır” biçiminde değerli bir ilgi alanı ortaya çıkarıyor. Bahsettiğimiz üzere sanayi alanlarında sıkça rastlıyoruz forkliftlere. Yanı sıra şantiyelerin, limanların, depoların da vazgeçilmez iş makinalarından biri. Pratikliği, suratı, kullanım kolaylığı derken beşerde ister istemez yalnızca yük taşıma değil pek çok alanda kullanma güdüsü oluşuyor. Lakin belirtmek gerekir ki forkliftlerin toprak alanda kullanılması ve trafiğe çıkması yasak. Forklift nasıl kullanılır sorusunun karşılığını birkaç unsur ile özetleyelim ve forklift nedir ne işe fayda sorusuna dair daha ayrıntılı bir yanıt oluşturalım.
Forklift’lerin çalıştırılmadan evvel bakımlarının tam olduğuna emin olunur; soğutma sistemindeki su düzeyi, motordaki yağ düzeyi, lift-tilt sistemi hidrolik deposundaki hidrolik düzeyi ve depodaki yakıt düzeyi denetim edilir. El freninin çekili olması denetim edilir ve vites kolu boş duruma alınır. Sonra operatör tarafından kontak anahtarı marş durumuna alınır ve akabinde marşa basılır. Motor çalıştıktan bir müddet sonra kontak anahtarı ve el freni bırakılır.
Debriyaj pedalına basılır ve vites ileri yahut geri alınır. Sol ayak debriyajdayken sağ ayak ile gaz pedalına basılır. Aracın çatalı yerden kaldırılır ve sol ayak yavaş bir biçimde debriyajdan kaldırılır. Artık araç hareket etmeye başlar, olağan bir otomobil kullanma mantığı ile birebirdir.
Vites kolunu R pozisyonuna alırsanız araç geri hareket eder. Bu ortada yalnızca ayak pedalı olan forklift araçları da vardır ki bunların kullanımı daha da pratiktir.
Forklift makinasını durdurmak kademeli olarak gerçekleşir yani apansızın aniden durmaz. Evvel ayak, gaz pedalından çekilir ve vites kolu boşa alınır. Araç durana kadar fren pedalına yavaşça basılır. Araç büsbütün durduktan sonra da el freni çekilir.
Forkliftler her ne kadar kullanımı kolay ve pratik olsa da şoför denetiminde olan makinalardır. Forklift operatörleri tarafından gerçekleşir bu yüklemeler, boşaltmalar. Taşınan gereçlerin hassas olduğunu düşünürsek forklift kullanmak da başka bir ihtimam gerektirir. 10 km’den fazla sürat yapılamayan bu makinalar forklift operatörlerinin denetiminde kullanılır. Pekala forklift operatörü nedir, kime denir, ne yapar? Bunun için de sizi bir alt satıra davet ediyoruz.
Forklift Operatörü Nedir?
Bu kullanışlı, çok hedefli ve bir manada iş yükünü hafifletmesi bakımından “hayat kurtaran” olarak tanımlayabileceğimiz forklift makinalarının komutası operatörlerin elinde. Forklift operatörü kendi başına, muhakkak bir mühlet içerisinde tüm yüklemeleri, boşaltmaları emniyetli bir biçimde yapar. Yanı sıra forklift makinasının bakımını ve denetimini yapması için de kâfi donanıma, bilgiye ve hünere de sahiptir. Forklift makinalarının kullanımı kolay makinalar olduğundan bahsetmiştik lakin şunu eklemek gerekir ki tüm bu yüklemeler için birinci kural güvenliktir. İşte bu nedenle işinin ehli beşerler tarafından kumanda edilir. Forklift operatörünün vazifeleri ortasında şunları sayabiliriz;
- Forklift makinasının bakım ve denetimlerini periyodik olarak yapmak
- Her yükleme öncesi ve sonrası makinanın dış aksamlarını denetim etmek
- Mekanik aksamları sistemli olarak, uygun vakitlerde yağlamak
- Forklift makinasının paklığını yapmak
- Makinanın asansör zincirlerinin gevşeyip gevşemediğini denetim etmek ve gerekirse ülkü gerginliğini sağlamak için bakımını yapmak.
- Yükleri taşımak, boşaltmak, istifleme yapmak, bir yerden yükü almak ve öbür bir yere taşımak.
